50 صندوق برتر سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز یا Endowment Funds جهان

به نظر شما دانشگاه هاروارد امریکا، اعضای کمیسیون‌ کلیساهای کشور انگلستان، موزه شهر بزرگ نیویورک و نهادی به نمایندگی از ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی، همگی اینها چه نقطه اشتراکی دارند؟ همه آنها صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نوع بهره‌مندسازی(Endowment Funds) دارند!

تعریف صندوق سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز یا Endowment Funds

صندوق سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز (Endowment Funds)، بازوی سرمایه‌گذاری سازمان‌های غیرانتفاعی مانند: دانشگاه‌ها، نهادهای وابسته به دولت، مؤسسات خیریه و  مذهبی است.  هدف این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری کردن دارایی‌های سازمان برای تأمین سوخت عملیات آتی و سایر پروژه‌های مهم است.

بزرگترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز جهان، میلیاردها دارایی قابل سرمایه‌گذاری دارند که آنها را به بازیگران تاثیرگذاری در بخش مالی اقتصاد تبدیل می‌کند. در اینجا، با استفاده از داده‌های موسسه Sovereign Wealth Fund، نگاهی دقیق‌تر به بزرگ‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز جهان، بر اساس کل دارایی‌هایشان می‌اندازیم.

نکته: در زبان فارسی معادل عبارت Endowment Funds هنوز به صورت تخصصی کلمه‌ای تعریف نشده است. ما در این مقاله عبارت مذکور را معادل «صندوق سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز» ترجمه نمودیم. ممکن است در دیگر مطالب فارسی عبارت مذکور را به «صندوق موقوفه یا صندوق خیریه» ترجمه نمایند.

انواع ساختارهای سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز 

به طور کلی، ساختارهای سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز چهار نوع اصلی دارد که عبارتند از:

بهره‌مندسازی نامحدود: ساختاری است که در آن سرمایه به اختیار کامل نهاد مربوطه و با صلاحدید ایشان استفاده می‌شود.

بهره‌مندسازی مدت‌دار: ساختاری است که سرمایه‌گذاری در یک دوره زمانی معین و به شرطی که میزان سرمایه‌گذاری کمتر از اصل سرمایه باشد، امکان‌پذیر است.

شبه بهره‌مندسازی کامل: اهدای سرمایه به یک نهاد غیرانتفاعی با هدفی خاص برای آنکه سرمایه اهدایی را به کار گیرد.

بهره‌مندسازی محدود: ساختار صندوقی که در آن ارزش اصلی سرمایه حاصل از کمک‌های مالی، برای همیشه نگهداری می‌شود و تنها بازده حاصل از سود اصل سرمایه قابل استفاده است.

علاوه بر موارد ذکر شده، هر صندوق سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز، دارای ساختار متفاوتی از نظر برداشت و استفاده از وجوه است و فلسفه‌ای خاص خودش برای سرمایه‌گذاری کردن، دارد.

بزرگترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز جهان

بزرگترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز جهان را می‌توان در مقیاس بزرگ اقتصادی، از نظر دارایی‌هایشان مقایسه کرد.

در اینجا یک دید کلی از میزان قدرت این صندوق‌ها به شما ارائه می‌کنم؛ مجموع دارایی‌های 50 صندوق‌ برتر سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز جهان، بیش از یک تریلیون دلار است!!

یک مثال منحصربفردتر میزنم، به میزان دارایی صندوق هاروارد در جدول زیر نگاه کنید؛ که دارای سرمایه‌ای بیشتر از میزان کل تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورهایی مانند صربستان، بولیوی یا اسلوونی است.

اسلاید 1 |

اسلاید 2 |

اسلاید 3 |

اسلاید 4 |

اسلاید 5 |

بزرگترین صندوق، Ensign Peak Advisors است و در یوتا امریکا مستقر است. این صندوق دارایی‌های کلیسای مورمون را مدیریت می کند. این کلیسا بیش از 16 میلیون عضو در سراسر جهان دارد و چهارمین کلیسای بزرگ در امریکا است.

آژانس علم و فناوری ژاپن (JST) یک آژانس تحقیق و توسعه ملی است که نقش اصلی را در ترویج فناوری، نوآوری و علم در جامعه ایفا می‌کند. در سال 1995، دولت ژاپن طرح پایه علم و فناوری را تصویب کرد و JST از دل این طرح زاده شد؛ آژانس علم و فناوری ژاپن هم‌اکنون بیش از 80 میلیارد دلار دارایی و همچنین دفاتری در پاریس، واشنگتن، سنگاپور و پکن دارد.

فقط دو صندوق از خاورمیانه می آید. 1. دانشگاه علم و صنعت ملک عبدالله (KAUST) با 23.5 میلیارد دلار. 2. اداره کل اوقاف در عربستان. KAUST در بین دانشگاه های جهان در رتبه 95 قرار دارد و چون اولین دانشگاه مختلط در عربستان سعودی است، در این کشور تاریخ ساز شده است.

اداره کل اوقاف عربستان دارای 11 میلیارد دلار دارایی است و به عنوان یک مرجع عمومی برای مدیریت موقوفات و تقویت اهداف مختلف عربستان سعودی برای توسعه اجتماعی تأسیس شده است. «اوقاف» در زبان عربی به دارایی‌هایی گفته می‌شود که برای امور خیریه عمومی یا خاص که از نظر اجتماعی سودمند هستند، اهدا یا خریداری می‌شوند.

در جنبه زیست محیطی سازمان جهانی حفاظت از طبیعت است که دارایی 7.8 میلیارد دلاری دارد. تخمین زده می‌شود که این موسسه خیریه بیش از 100 میلیون هکتار زمین را محافظت کرده است.

دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه های امریکا یکی از دسته‌های پیشرو در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز جهان هستند. در واقع، دانشگاه‌ها 39 مورد از 50 صندوق برتر جهان را تشکیل می‌دهند که 35 مورد از انی دانشگاه‌ها در امریکا قرار دارند. از نظر تاریخی، هاروارد بزرگ‌ترین دانشگاه بوده است، اما استنفورد در سال‌های اخیر پیشی گرفته است. استنفورد در حال حاضر 75 میلیارد دلار دارایی در مقایسه با 73 میلیارد دلار هاروارد دارد.

این مبالغ هنگفت بی‌توجه نبوده است و این دانشگاه‌های نخبه‌پرور را با انتقادهای فزاینده‌ای در برخی محافل مواجه کرده است.

نفوذ قابل توجه

علیرغم اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز متعلق به سازمان‌های غیرانتفاعی هستند، کل دارایی‌های آن‌ها بیشتر از دارایی‌های بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر، مانند: صندوق‌های سرمایه‌گذاری مستقل دولتی، صندوق‌های تامین-جمعی و شرکت‌های سهام خصوصی است.

در حالی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مندساز (Endowment Funds) برتر جهان، هر کدام روش‌های متفاوتی در مورد نحوه استفاده از سرمایه خود دارند اما همانطور که در مشاهده کردید بیشترین دارایی‌های این صندوق‌ها در نهادهای سیاست‌گذاری علمی و دانشگاه‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود؛ به عبارت دیگر سرمایه‌گذاری‌های این صندوق‌ها بر روی علم و دانش در کنار قدرت نفوذ این صندوق‌ها در بازار مالی دنیا، نشان‌دهنده جایگاه ویژه علم و فناوری در هدف‌گذاری‌های آتی کشورهای جهان برای داشتن یک اقتصاد قوی است.

نویسنده مقاله: Aran Ali

ترجمه و تدوین توسط ن.نجفی؛ مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری