نحوه کارکرد، مزایا و معایب اقتصاد دورانی یا چرخشی (Circular Economy)

29 دی, 1400

در این مقاله که توسط ویژوال کپیتالیست منتشر شده است می‌خواهیم شما را با اقتصاد چرخشی (Circular Economy) آشنا نماییم:

شاید براتون جالب باشه که بدونید اصول اقتصاد چرخشی به 3000 سال قبل بازمی گردد!

شواهد باستان شناسی نشان می دهد که رومی ها پس از فوران کوه وزوویوس در سال 79 پس از میلاد، زباله ها را بازیافت می کردند. تقریباً 200 سال بعد از آن هم، مردم شیشه را در دوران امپراتوری بیزانس بازیافت می‌کردند. امروزه پیش‌بینی می‌شود که از زمان حال که استراتژی‌های اقتصاد دایره‌ای به سرعت در حال رشد هستند، تا سال 2030 تریلیون‌ها خروجی اقتصادی تولید کنند.

اما قبل از همه چیز باید بدانیم که اقتصاد چرخشی چیست و چگونه کار می کند؟ این اینفوگرافیک که توسط MSCI تهیه شده یک راهنمای کامل مصور از اقتصادهای چرخشی است که از مدل های کسب و کار چرخشی گرفته تا فناوری های چرخشی را توضیح می دهد.

زمانی برای هدر دادن نیست

ابتدا، اجازه دهید از ریشه مشکل شروع کنیم، الگو مصرف فعلی مردم دنیا:

مواد خام و اولیه: پیش بینی می شود که استخراج جهانی تا سال 2060 دو برابر شود.

پوشاک و منسوجات: 85 درصد پوشاک و منسوجات دور ریخته می شوند.

زباله: پیش بینی می شود که تولید زباله های جهانی تا سال 2050، 70 درصد افزایش یابد.

آب: 80 درصد از فاضلاب جهانی قبل از بازگشت به اکوسیستم تصفیه نشده یا دوباره مورد استفاده قرار می گیرد.

برای تغییر الگوهای مصرف و کاهش ضایعات، رفتارهای مصرف کننده، مدل های کسب و کار و سیاست ها باید تغییر کنند. اما سوال بزرگ این است: “چگونه؟”

برای حل کردن این مشکل و پاسخ به سوال بالا، مفهوم اقتصاد چرخشی به کمک ما آمده است.

اقتصاد چرخشی (Circular Economy) چیست؟

اقتصاد چرخشی بر این ایده متمرکز است که منابع تا زمانی که ممکن است در سیستم اقتصادی نگهداری شوند. یعنی موادی که یک چرخه عمر کامل را طی کرده‌اند (از مرحله تولید تا مرحله نهایی) به عنوان یک ورودی به سیستم اقتصادی بازگردانده می‌شوند.

مهمتر از همه اینکه، اقتصاد چرخشی مبتنی بر چرخه های زندگی پایدار (sustainable life cycles) طراحی شده است.

رشد اقتصاد چرخشی

در سال 2019، شرکت بلک راک یک صندوق اقتصاد چرخشی افتتاح کرد. این صندوق از آن زمان تاکنون 2.1 میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است. تعدادی از بزرگترین مدیران سرمایه‌داری جهان هم از این روش پیروی کرده اند.

برنامه های سیاست محور هم مطابق با تغییرات اقتصاد چرخشی تغییر کرده‌اند:

توافقنامه آب و هوای پاریس.
اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDG 12, 11, 9, 13)
قرارداد طرح اقدامات اقتصاد چرخشی سبز اروپا.
اعلامیه شهر دوربان آفریقا در سال 2019.
برنامه 5 ساله اقتصاد چرخشی چین.
استراتژی های اقتصاد چرخشی در کشورهای آمریکای لاتین.

با توجه به هزینه های سنگین در مدل های اقتصادی خطی، دولت ها شروع به توجه به مزایای اقتصاد چرخشی کرده‌اند.

مزایای یک اقتصاد چرخشی

اصول اقتصاد چرخشی همسو با پایداری (sustainability) مزایای زیر را ارائه می دهد:

کاهش انتشار گازهای گلخانه ای: اگر استراتژی های اقتصاد چرخشی در تمام صنایع: فولاد، آلومینیوم، سیمان، مواد غذایی و پلاستیک اعمال شود، تا سال 2050 می توان از تولید و انتشار 9.3 میلیارد تن CO₂e جلوگیری کرد.

حفظ تنوع زیستی درازمدت: کاهش 50 درصدی اثرات مضر بر تنوع زیستی در سطح مزرعه.

بهبود سلامت اقیانوس‌ها و کیفیت آب: کاهش 80 درصدی پلاستیک‌های ورودی به اقیانوس در سطح جهانی، با استفاده از استراتژی‌های احیا، بازیافت و کاهش.

رشد اقتصادی و ایجاد شغل: 4.5 تریلیون دلار فرصت اقتصادی جهانی تا سال 2030 از طریق تحریک نوآوری در زمینه کاهش ضایعات و اقتصاد چرخشی.

نکته مهم این است که استراتژی‌ها چرخشی، فناوری‌ها چرخشی و شرکت های بازیافتی همگی دنبال مدل‌های اقتصادی فراتر از مدل‌های سنتی هستند.

5 مدل کسب و کار در یک اقتصاد چرخشی

از انرژی های جایگزین گرفته تا مواد زیستی و قابل بازیافت، موثرترین مدل های کسب و کار چرخشی، مدل هایی هستند که ارزش آشکاری ایجاد می کنند.

بیایید پنج مدل کسب‌وکار اقتصاد چرخشی و جایی که می‌توان آن‌ها را در زنجیره تامین اعمال کرد، را در نظر بگیریم. در ضمن برخی از مدل ها را می توان با هر بخشی از زنجیره تامین تطبیق داد.

BM CE

امروزه مدل‌های چرخشی حتی فرصت‌هایی را در صنعت مد و پوشاک، سیستم‌های غذایی، معدن‌کاری و فلزات و سایر موارد هم ارائه می‌کنند.

شاخص های اقتصاد چرخشی چگونه ایجاد می شوند؟

اساس اقتصاد چرخشی بر دو بعد کلیدی ساخته شده است:

1. فناوری‌های هوشمندتر: ارائه فناوری های چرخشی.

جایگزین‌های پلاستیک‌های یکبار مصرف.
فناوری‌های دیجیتالی که جایگزین محصولات با منابع فشرده می‌شوند.

2. فرآیندهای استفاده کارآمد از منابع: به حداکثر رساندن مواد به دست آمده از منابع و به حداقل رساندن تأثیرات مخرب استفاده از منابع (مانند انتشار)

مواد بسته بندی بهبود یافته.
فرآیندهای کارآمد که تخریب زمین را کاهش می‌دهد و تنوع را ارتقا می‌دهد.

سازمان MSCI حوزه‌هایی از فناوری و نوآوری را شناسایی کرده است که از یک مدل چرخشی پشتیبانی می‌کنند. فناوری‌های چرخشی زیر را در نظر بگیرید، که توسط شرکت‌هایی تولید می‌شوند که از طریق محصولات و خدمات خود به موضوع اقتصاد چرخشی «وضعیت نهایی» کمک می‌کنند.