برنامه فرصت‌های تحقیقاتی‌و شبکه‌سازی در کشورهای اسلامی/قرارداد ۵ ساله برای صادرات فناوری به هند
مدیر اجرایی بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) شبکه‌سازی و معرفی دانشمندان اثرگذار را از دستاوردهای اعطای جایزه مصطفی(ص) در کشورهای اسلامی عنوان کرد و گفت: ما دانشمندانی داریم که علیرغم پیشنهاداتی که داشتند، ماندند و بر توسعه علمی متمرکز شدند؛ یک نمونه دکتر عبدالاحد از فناوران کشور است که در یک بازه زمانی یک شرکت آلمانی درخواست خرید فناوری وی و فروش آن با برند خودش را داشت که ایشان امتناع کرد.
دکتر علی عمرانی در بخش دوم گفت‌وگوی خود با ایسنا به اهمیت و نقش شبکه‌سازی در سایه جایزه مصطفی(ص) اشاره کرد و با بیان اینکه در حوزه‌های مختلف علمی به ویژه در حوزه‌های فناوری‌های پیشرفته کشور که دارای برنامه بوده، به بلوغ رسیدیم، گفت: کارهای نهادهای اهدا کننده جوایز از جنس الگوسازی، فرهنگ و باور است؛ چرا که باید فرزندان ما به این باور برسند که افرادی چون «ابن‌رزاز جزری» جزو مفاخر کشور است و این موضوعی نیست که به کسی دیکته شود و نیاز به باور دارد.
عمرانی با بیان اینکه در میان کشورهای آسیایی افرادی همانند پروفسور جکی یینگ (بنیانگذار و مؤسس مؤسسهه مهندسی زیستی و نانو فناوری (IBN) سنگاپور و عضو هیات علمی مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT)) حضور دارند که در تحول آفرینی در معادلات علمی دنیا اثرگذار است، در حالی که وی یک مسلمان است. این فرد مسلمان بخشی از آرمان‌های خود را کنار گذاشته و همچنان فرد تحول آفرین در حوزه علم و فناوری است؛ این یک اقدام فرهنگی است.
وی با تأکید بر اینکه شبکه‌سازی یک اقدام بلند مدت است، یادآور شد: برای شبکه سازی باید به این باور برسیم که با سایر دانشمندان همکاری کنیم و باید به این باور برسیم که شبکه‌سازی میان دانشمندان از امور فرهنگی است که نیاز به صبر و حوصله دارد و کارهایی که نهادهای اعطاکننده جوایز انجام می‌دهند، در راستای الگوسازی و از جنس فرهنگ و باور است.
عمرانی در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود این شبکه‌سازی در این جایزه، اکثر دانشمندان کشورهای مسلمان در سایر کشورها که زیر ساخت‌های مناسب‌تری دارند، با فرهنگ دیگران در حال توسعه فناوری هستند، گفت: ما نمونه‌هایی داریم که دانشمندان در کشورهای خود علیرغم پیشنهاداتی که داشتند، ماندند و بر توسعه علمی متمرکز شدند و در این زمینه نمونه‌های زیادی داریم. از جمله آن می‌توان به دکتر عبدالاحد از فناوران کشور اشاره کرد. در یک بازه زمانی یکی از شرکت‌های آلمانی درخواست خرید فناوری تولیدی وی و فروش آن با برند خودش را داشت که ایشان امتناع کرد. نمونه دیگر پروفسور بهاروند است که علیرغم آنکه فرصت داشت، ولی در کشور ماند و یکی از کسانی است که در راه‌اندازی پژوهشگاه رویان در کشور نقش مؤثر و بارزی داشته است.
مدیر اجرایی بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) با بیان اینکه دکتر بهاروند در حال حاضر در حوزه درمان پارکینسون در دنیا حرفی برای گفتن دارد، ادامه داد: نمونه دیگر «پروفسور چودری» (استاد شیمی آلی و شیمی فرآورده‌های طبیعی است و از سال ۲۰۰۲ مدیریت مرکز بین‌المللی علوم شیمیایی و زیستی (ICCBS) را بر عهده دارد که عالی‌ترین پژوهشگاه علوم شیمیایی و زیستی در کشورهای در حال توسعه لقب گرفته است. ایشان در کشور پاکستان در حوزه‌های علم و فناوری و شبکه‌سازی اثرگذار بوده است و نمونه دیگر پروفسور «محمد صائغ» ( استاد پزشکی و ایمنی‌شناسی، دانشگاه آمریکایی بیروت) از لبنان است. نکته مهم در این زمینه این است که آیا ما باور داریم که می‌توانیم یا خیر؟
دستاوردهای قابل تامل جایزه مصطفی(ص)
مدیر اجرایی بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) با بیان اینکه وجود زیر ساخت، بخش دیگری از فعالیت نهادهای اعطاکننده جایزه است که منجر به تشکیل شبکه‌سازی می‌شود، اظهار کرد: بنیاد علم مصطفی(ص) یک زیر ساخت نرم است که به جامعه در معرفی کردن افرادی که ماندند و در توسعه علم اثرگذار بودند، کمک می‌کند. یکی از این افراد «دکتر بهاروند» است که هم زیر ساخت ایجاد کرد و هم افتخار آفرید و نمونه دیگر دکتر عبدالاحد است که اتصال بین علوم پزشکی و مهندسی را ایجاد کرد.
عمرانی با بیان اینکه دکتر چودری می‌توانست در هر کشوری به غیر از پاکستان باشد، افزود: وی مدیر مرکز International Center for Chemical and Biological Sciences (ICCBS) یک مرکز تحقیقاتی است و زیر ساختی در دانشگاه کراچی است و زمانی که متخصصان حوزه‌های پزشکی و زیستی از آن بازدید می‌کردند، باور نمی‌کردند چنین مرکزی را در دانشگاه کراچی راه‌اندازی کرده و نام یونسکو روی آن مهر بوده است.
عمرانی، اجرای برنامه شبکه‌سازی را در قالب برنامه استپ عنوان کرد و افزود: در حوزه فناوری یکی از شرکت‌های ایرانی موفق به انعقاد قرارداد ۵ ساله برای صادرات یکی از تجهیزات پزشکی لبه دانش به هندوستان شد. بسیار سخت است که به کشورهایی مانند هند و یا ترکیه که دسترسی به کشورهایی مانند آمریکا دارند، قبولاند که از محصول ایرانی استفاده کنند. ما در جهان اسلام در مسیری قرار داریم که می‌خواهیم باور را ایجاد کنیم و اگر نوبل در مدت ۱۰۰ سال توانسته است شبکه‌سازی کند، ما باید برنامه ۵۰۰ ساله داشته باشیم.
برنامه فرصت تحقیقاتی
مدیر اجرایی بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) اجرای برنامه فرصت‌های تحقیقاتی این بنیاد را در راستای شبکه‌سازی دانست که اجرای آن از یک سال قبل آغاز شده است و گفت: ما در این برنامه به سازمان‌های بین‌المللی مستقر در کشورهای اسلامی اعلام کردیم از فعالیت دانشجویان و اساتید جوان در بین کشورهای اسلامی حمایت کنند. بعد از یکی از ملاقات‌هایی که در بستر نشست استپ صورت گرفت، دانشگاه صنعتی شریف اعلام کرد که از یکی از کشورهای جهان اسلام ایمیل‌هایی را برای دعوت به همکاری مشترک دریافت کرده‌اند.
وی افزود: این حرکت نخبگانی موجب برقراری اتصال میان مراکز فناورانه خواهد شد و نمونه این اتصال این است که یکی از شرکت‌های در حوزه تحقیق و توسعه با پروفسور سلائق همکاری کند. این همکاری در قالب برنامه استپ رخ داد. البته این همکاری به سرعت نبوده، بلکه بعد از ۱۰ سال فعالیت این روندها را شاهدیم و توسعه آن نیاز به برنامه‌ریزی دارد.
عمرانی با تاکید بر اینکه پول‌های کلان در کشورهای اسلامی نیست، ولی سرمایه سیدمانی‌هایی وجود دارد که می‌تواند جرقه‌های پروژه‌های مشترک برای حل مسائل کشورهای اسلامی باشد، گفت: در سال گذشته برخی از صندوق‌های کشورهای همسایه اعلام کردند که سرمایه‌گذاری کوچکی برای ایجاد همکاری مشترک صورت گیرد و در روز برگزاری مراسم اعطای جایزه مصطفی(ص) به همت معاونت علمی، ۷ گرنت ۱۰ هزار دلاری تعریف شد.
وی در این باره توضیح داد: در صورتی که کشورهای اسلامی در حوزه‌های اولویت‌دار جایزه مصطفی(ص) طرحی را اجرایی کنند و مساله‌ای را حل کنند، طرف ایرانی برای پژوهشگر خودش ۱۰ هزار دلار و طرف مقابل هم همین میزان را سرمایه‌گذاری کند و این حرکت جرقه‌ای می‌شود برای توسعه همکاری. این برنامه آغاز شده و فراخوان‌های آن نیز منتشر شده است
جایزه مصطفی(ص) خیز برای حل مساله
مدیر اجرایی بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) رویکرد جایزه مصطفی(ص) را حل مساله دانست و شاخص‌ترین فرد در این حوزه را اوگور شاهین عنوان کرد که با تولید واکسن MRN توانست مشکلی را در حوزه کرونا حل کند و خبر امیدبخش را به جهان داد.
وی با بیان اینکه در حوزه پارکینسون هم همین اتفاق افتاده است، گفت: درست است که بیماری پارکینسون یک مساله همه‌گیر نیست، ولی افرادی که به آن مبتلا هستند، سختی‌های زیادی دارند و مبتلایان دنبال هر راه حلی هستند تا بیماری خود را درمان کنند.
وی با تاکید بر اینکه ضروری است که مسائل کشور در اولویت‌های تحقیقاتی ما قرار گیرند، یادآور شد: خیلی از تحقیقاتی که هم اکنون اجرا می‌شوند، اصلا مساله ما نیستند و در اولویت‌های آخر قرار دارند. ما مشاهده کردیم که در کشور مقاله‌ای در زمینه یک آلیاژ یک فلز صورت گرفته و بررسی کردیم و دیدیم که این حوزه، یک مساله در کانادا است که آنها مطرح کردند و در ایران روی آن تحقیقات را انجام دادند که اصلا ربطی به مسائل کشور ما ندارد. شبکه‌سازی ما در این راستا است.
