آشنایی با شرکت های وابسته به دولت در مالزی
شرکت های وابسته به دولت یا نیمه دولتی در مالزی به شرکت هایی گفته می‌شود که حداقل 20 درصد از سهام آنها در اختیار دولت باشد. شکل گیری این شرکت ها در مالزی از طریق فرآیند خصوصی سازی صورت گرفته است و دولت در تصمیم گیری‌های اصلی از قبیل انتصاب پست های مدیریتی، اعطای قرارداد، تدوین استراتژی، تامین مالی، خرید و واگذاری سهام در آنها نقش دارد.
براساس سیاست‌های جدید اقتصادی مالزی، خصوصی سازی براساس دو هدف پایه گذاری شد: مشارکت بیشتر شرکت های مالایی در فعالیت های اقتصادی و کم کردن حضور دولت در حوزه انجام کارهای خدماتی و اجرایی مانند خدمات بهداشتی، راه سازی، حمل نقل و غیره. این فرصتی برای شرکت های خصوصی مالایی(موسوم به بومی‌پوتراها) است که در کارهای خدماتی و اجرایی مشارکت بیشتری داشته باشند. از آنجا که دولت در شرکت های خصوصی شده از این طریق سهام دارد، بعنوان GLC شناخته میشوند.
دولت مالزی علاوه بر مشارکت در خصوصی سازی چه بصورت مستقیم یا غیر مستقیم نظارت خوبی بر شرکت های سهامی خاص از طریق وزارت دارایی و خزانه ملی دارد. دولت همچنین کارگروه‌های نظارتی ایجاد نموده تا سایر صندوق های سازمان‌های اصلی مانند صندوق های بازنشستگی، صندوق حج و زیارت، صندوق حمایتی نیروهای مسلح، صندوق توسعه ملی و غیره را مدیریت کنند. از این رو همه تصمیم‌گیری‌ها و استراتژی سرمایه گذاری آنها نیز در اختیار و صلاحیت دولت باقی مانده است. بودجه دولت برای GLC ها از طریق شرکت های سرمایه گذاری مرتبط با دولت (GLICs) تخصیص می یابد.
شرکت‌های مرتبط با دولت و شرکت های سرمایه گذاری مرتبط به دولت حضور گسترده‌ای در اقتصاد مالزی دارند. در یکی از مطالعات منتشر شده توسط موسسه دموکراسی و امور اقتصادی (IDEAS) تخمین زده است که هفت شرکت GLIC در مجموع حداقل 42 درصد از کل سرمایه بازار را در بورس مالزی در اختیار دارند و در حداقل 68000 شرکت سهام دارند. در همین حال، GLIC ها 25.9 درصد از کل سرمایه بازار بورس محلی را در اختیار دارند که نشان دهنده 440.4 میلیارد رینگیت در دارایی‌های تحت مدیریت است.
نکته مهم در خصوص شرکت های وابسته به دولت این است که تاکنون به طور رسمی تعداد آن اعلام نشده و هنوز شمار دقیق GLC ها معلوم نیست هرچند براساس اطلاعات غیر رسمی تعداد این شرکتها تا 71 شرکت برآورد شده است .
برخی از این شرکتها که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم تحت مدیریت دولت این کشور اداره میشوند، به شرح زیر است:
شرکت هواپیمایی مالزی Malaysia Airline
این شرکت متعلق به خرانه ملی از زیر مجموعه‌های وزارت دارایی است. تا سال 2014 این خط هوایی به نام هواپیمایی مالزی (MAS ) شناخته می‌شد و بعد از آن به (MAB) تغییر نام داده است.
پتروناس (PETRONAS)
شرکت ملی نفت مالزی، که معمولا با نام پتروناس شناخته می‌شود، بزرگترین شرکت نفت و گازی مالزی است که در سال 1974 تأسیس شد و به طور کامل به دولت مالزی تعلق دارد. این شرکت کل منابع نفت و گاز مالزی را در اختیار داشته و مسئولیت توسعه این منابع بر عهده آن است. پتروناس در بین بزرگترین شرکت های فورچون گلوبال 500 در جهان قرار دارد. پتروناس از زمان تاسیس خود به یک شرکت بین المللی نفت و گاز یکپارچه با منافع تجاری در 35 کشور تبدیل شده است. این گروه در طیف گسترده ای از فعالیت های نفتی، از جمله اکتشاف ؛ بخش بالادستی و تولید نفت و گاز تا پالایش نفت در حوزه‌های پایین دستی مشغول است. پتروناس همچنین منبع درآمد قابل توجهی را برای دولت مالزی فراهم می‌کند و هر ساله مبلغ مشخصی از محل درآمدهای این شرکت به دولت تعلق می‌گیرد.
شرکت پلاس مالزی
یکی از شرکت های مهم در حوزه GLC می‌باشد که حدود 51 درصد سهام آن متعلق به خزانه مالزی و 49 درصد دیگر به صندوق بازنشستگی مالزی اختصاص دارد. پلاس در سال 1986 بعنوان یک شرکت خصوصی تاسیس گردید و پس از بحران مالی آسیا دولت عهده دار مسئولیت آن گردید.
شرکت برق تناگا
در شکل زیر مشاهده می‌کنید که چگونه TNB از یک شرکت دولتی به یک شرکت خصوصی و سپس به عنوان یک شرکت سهامی عام در بورس مالزی تبدیل شده است. دولت از طریق GLIC های مختلف سهامدار عمده این شرکت است. TNB در اقتصاد در حال توسعه مالزی نقش بسیار مهمی دارد زیرا تنها شرکت برق در شبه جزیره مالزی است. همچنین تنها تامین کننده برق در ایالت صباح است و صباح الکتریک متعلق به TNB است.
شرکت مخابرات مالزی TM
شرکت مخابرات مالزی به عنوان اولین و پیشگام خصوصی سازی در این کشور شناخته می‌شود. در سال 1987 خصوصی سازی شرکت مخابرات مالزی با انتفال سهام دولتی به بخش خصوصی آغاز شد و در سال 1990 بیست و پنج در صد از سهام این شرکت در بورس کوالالامپور واگذار گردید. با وجود خصوصی سازی شرکت مخابرات همچنان بیش از 68 درصد از سهام آن در اختیار دولت است. در تصویر زیر سهام داران عمده و دولتی شرکت مخابرات مالزی را می‌توان شناخت.
می‌بانک (MAY BANK)
این بانک با مجموع دارایی به ارزش 165 میلیارد دلار در میان 5 بانک برتر آسیای جنوب شرقی قرار دارد. می‌بانک دارای یک شبکه بین المللی با بیش از 2400 شعبه و دفتر در 20 کشور جهان است و 45000 کارمند در استخدام این مجموعه می‌باشند. این بانک در سال 1960 تاسیس شد و امروزه بزرگترین شرکت از نظر سرمایه بازار در بورس مالزی (بورسا مالزی) محسوب می‌شود. این شرکت نیز همچون پتروناس در بین شرکت های فهرست شده مالزیایی در بین 500 شرکت برتر در فهرست Forbes Global 2000 قرار دارد.
شرکت پست مالزی POS Malaysia Berhad
شرکت پست مالزی در سال 2001 در ردیف شرکت هایی قرار گرفت که بنا بود خصوصی سازی شوند با این حال سهم ویژه ای از این شرکت همچنان از طریق وزارت دارایی در اختیار دولت است. بر اساس اطلاعات موجود در سایت وزارت دارایی مالزی، تعداد 32 شرکت خصوصی سازی شده وجود دارد که دارای سهام طلایی و یا ویژه هستند که توسط وزارت دارایی مالزی کنترل میشوند. سهم طلایی در واقع یک سهم است اما به دارنده این قدرت را می دهد که تصمیمات سایر سهامداران را نادیده بگیرد. سهم طلایی به دولت حقوق ویژه ای می دهد تا تصمیمات هیئت مدیره را نادیده بگیرد.
گروه هلدینگ CIMB
گروه CIMB یکی دیگر از GLC هایی می‌باشد که بیش از 50 درصد آن در اختیار دولت قرار دارد. گروه هلدینگ CIMB دارای شرکت های تابعه ای است که طیف گسترده ای از خدمات مالی را در 10 کشور آسه آن ارائه می دهند.
شرکت فرودگاههای مالزی Malaysian Airports Holdings Berhad (MAHB)
شرکت MAHB قبل از عرضه در بورس به عنوان یک فرودگاه دولتی تاسیس شد. در سال 2004، دولت سهام خود را واگذار نمود و در ابتدا اختیار آن با وزارت دارایی بوده و بعدا به منظور بهبود عملکرد، به خزانه مالزی واگذار گردید. اگرچه خزانه طی سال‌ها سهام خود را در MAHB واگذار کرده است، اما همچنان بزرگترین سهامدار آن است و دولت مالزی نیز همچنان سهم طلایی در MAHB دارد.
