ارسال اطلاعات مریخ نورد چین توسط مدارگرد اروپا

به گزارش ایسنا، چندی پیش آژانس فضایی اروپا و اداره ملی فضایی چین(CNSA) کار متفاوتی را که قبلا هرگز در فضا انجام نشده بود، انجام دادند و آن، ارسال اطلاعات از یک مریخ‌نورد مستقر در سیاره سرخ به مدارگردی بود که نمی‌تواند هیچ پیامی از آن دریافت کند. طی این کار مریخ نورد “ژورونگ” که از ماه می در سیاره سرخ حضور دارد، سعی کرد داده‌های خود را به مدارگرد مریخی “مارس اکسپرس”(Mars Express) متعلق به آژانس فضایی اروپا ارسال کند.

ماه نوامبر سال جاری میلادی، فضاپیمای مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا یک سری آزمایشات ارتباطی آزمایشی را با مریخ‌نورد چینی‌ها موسوم به “ژورونگ”(Zhurong) انجام داد. آژانس فضایی اروپا در این اقدام بی‌سابقه تلاش کرد تا داده‌های مریخ‌نورد “ژورونگ”(Zhurong) چین را دریافت کند. مارس اکسپرس با موفقیت داده‌هایی را که توسط مریخ نورد چینی ارسال شده، بود دریافت و آنها را به زمین مخابره کرد و سپس این اطلاعات در دسترس محققان ماموریت ژورونگ در چین قرار گرفت.

پایگاه خبری اسپیس در این باره نوشت: مریخ نورد ژورونگ تنها برای برقراری ارتباط با مدارگرد همراه خود یعنی تیان ون-۱ طراحی شده است. با این حال، این مریخ نورد مدت‌هاست که فراتر از زمان تعیین شده برای عملیاتش، در حال کاوش در مریخ است و این مدارگرد دیگر قادر به ارسال اطلاعات زیادی نیست. بنابراین چین و اروپا تصمیم گرفتند آزمایش چالش برانگیزی را امتحان کنند و آن ارسال داده‌ها از ژورونگ به مارس اکسپرس و سپس ارسال آنها به زمین بود. طی این عملیات در ۲۰ نوامبر، مارس اکسپرس از فاصله ۲۵۰۰ مایل(۴۰۰۰ کیلومتر) بالاتر از محل قرارگیری ژرونگ در یک ناحیه مریخ به نام  “یوتوپیا پلانیتیا”(Utopia Planitia)  عبور و مجموعه‌ای از داده‌ها را دریافت کرد، سپس داده‌ها را از فضا به ایستگاه‌های زمینی مرکز عملیات فضایی اروپا ارسال کرد و آنها نیز داده‌ها را به مرکز کنترل پرواز هوافضای پکن ارسال کردند.

سطح نوردها و مریخ نوردها در مریخ داده‌هایی را جمع آوری می‌کنند که این داده‌ها به دانشمندان کمک می‌کند به سوالات اساسی در مورد زمین شناسی، جو، محیط سطح مریخ، تاریخچه آب و پتانسیل حیات سیاره سرخ پاسخ دهند.

“جیمز گادفری”(James Godfrey) مدیر عملیات فضاپیمای مارس اکسپرس در این باره گفت: معمولا مدارگردی مانند مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا ابتدا سیگنال خوشامدگویی را به عنوان “سلام” به مریخ نورد ارسال می‌کند. مریخ نورد مذکور نیز سپس پاسخی را برای برقراری ارتباطات پایدار و آغاز تبادل دو طرفه اطلاعات ارسال می‌کند. اما این به سازگاری سیستم رادیویی مریخ نورد با مدارگرد بستگی دارد. از آنجایی که مارس اکسپرس سیگنال سلام خود را با استفاده از فرکانس‌های ارتباطی متفاوتی نسبت به فرکانس‌هایی که مریخ‌نورد چینی ژورونگ دریافت می‌کند، ارسال می‌کند، بنابراین ارتباط دو طرفه امکان‌پذیر نیست. اما از طرفی، ژرونگ می‌تواند یک سیگنال را با استفاده از فرکانسی که مارس اکسپرس می‌تواند دریافت کند، ارسال کند. رادیو رله مارس اکسپرس حالتی دارد که این ارتباط یک طرفه را امکان‌پذیر می‌کند.

“گرهارد بیلیگ”(Gerhard Billig) از آژانس فضایی اروپا در این باره گفت: مارس اکسپرس سیگنال‌های ارسال شده توسط مریخ نورد چینی را با موفقیت دریافت کرد و همکاران ما در بخش پشتیبانی ماموریت ژرونگ نیز تایید کردند که همه داده‌ها با کیفیت بسیار خوبی به زمین رسیده‌اند. ما مشتاقانه منتظر انجام آزمایش‌های بیشتری در آینده برای ادامه آزمایش و بهبود بیشتر این روش ارتباطی بین ماموریت‌های فضایی هستیم.

طی این عملیات داده‌های ارسال شده توسط  مارس اکسپرس از طریق آنتن‌های ارتباطی در اعماق فضا به مرکز کنترل آژانس فضایی اروپا در دارمشتات آلمان به زمین رسید. از آنجا این داده‌ها به تیم ماموریت ژورونگ در مرکز کنترل پرواز هوافضای پکن ارسال شد که آنها نیز موفقیت آمیز بودن آزمایش را تایید کردند.

نکاتی درباره ماموریت چینی‌ها

تیان-ون ۱ در ماه فوریه سال جاری میلادی به مریخ رسید و در ماه مه، سطح نشین حامل مریخ نورد ژورونگ روی یک ناحیه به نام  “یوتوپیا پلانیتیا”(Utopia Planitia) که دشت وسیعی در نیمکره شمالی مریخ است، فرود آمد. گرچه مریخ نورد ژورونگ برای یک ماموریت سه ماهه طراحی شده بود اما این مریخ نورد عملکرد خوبی داشت و توانست بیش از زمان مد نظر محققان در مریخ کاوش کند که این موضوع محققان را شگفت زده کرد. در طی یک دوره چهار ماهه، این مریخ نورد توانست مسافتی در حدود بیش از ۱۰۰۰ متر از سطح مریخ را پیموده و از مناطق مختلف آن ناحیه بازدید کند.

در ماه سپتامبر، ژرونگ توسط سازمان ملی فضایی چین(CNSA) به خواب زمستانی رفت. خورشید، فعالیت پروژه‌های جاری در سیاره سرخ را به تعویق انداخت و همه‌ی مریخ‌نوردهای موجود روی این سیاره به “حالت ایمن” وارد شدند. دلیل این کار این بود که خورشید در رویدادی به نام “مقارنه خورشیدی مریخ”(Mars solar conjunction) در حالت قرارگیری میان زمین و مریخ بود که این اتفاق، مانع از برقراری همه ارتباطات مستقیم می‌شد و ارتباط بین فضاپیما و زمین را به شدت مختل می‌کرد. در ماه اکتبر دوباره مریخ نورد چینی‌ها فعالیت خود را از سر گرفت و ۲۰۰ متر دیگر از سطح مریخ و مسیری که ممکن است زمانی خط ساحلی یک اقیانوس باستانی بوده باشد را پیمود.